KAVRAM TÜRLERİ
Somut - Soyut Kavramlar
Duyu organları ile algılanabilen her şey somuttur.Doğrudan gözlenebilen ve öğrenilebilen oluşumlar somut kavram olarak isimlendirilir.
Duyularla algılanamayan, gözlenebilir olmayan soyut ya da tanımlanmış kavramlar tanımlar aracılığıyla öğrenilmektedir. Basit kurallarla nitelikler arasında ilişkinin kurulmasıyla soyut kavrama biçim verilir.
Mesela somut kavramlar nesnel dünyada varlıklara karşılık gelir. Örneğin “insan”, duyu organlarıyla algılanan somut bir kavramdır. Ama insana özgü birtakım niteliklerden ayıklanarak “insanlık” diye ortaya çıkan kavram, somut olarak yoktur.- Bugün ki düğünde çok insan vardı.
- Bu dünya da insan kalmamış.
Nesnel - İlişkisel Kavramlar
Kişilerin kendi yaşantılarında bulunan fiziksel varlıları sınıflamak için kullandıkları olgulara nesnel kavramlar denir. Örneğin; kalemler, evler, kuşlar, yemekler...
İlişkisel kavramlar ise, nesnel kavramlar arasındaki ilişkileri belirtmek üzere kullanılan ve çoğunlukla sözel bilgilerden oluşan önermelerdir.Örneğin; su bir nesnel kavramdır, suyun kaynaması sonucu buharlaşma bir ilişkisel kavramdır.
Üst-Alt ve Bağlantılı Kavramlar
Kavramların yapılandırılması için en tepede yer alan ve diğer kavramları
kapsayan kavramlar üst kavramlar olarak adlandırılır. Onların bir alt düzeyini,
küçük bir bölümünü ya da özel bir parçasını oluşturan kavramlar ise alt
kavramlar olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; “kitaplar” bir üst kavram
ise, bu kategorideki “hikaye, şiir, roman kitapları” birer alt kavramdır.
Aynı aşamalı yapı içinde yer almayan ama gösterdiği koşutluk nedeniyle belirli
bir kavramla bir biçimde ilişkili olan kavramlara bağlantılı kavramlar
denilmektedir. Örneğin; “telefon” kavramında, “telefon” üst kavram, “cep
telefonu” alt kavram ise “telefon” ile ilişkili olduğu halde aynı kategoride yer
almayan “telsiz” ise bağlantılı bir kavramdır.
 |
| Burada madde üst kavram, katı,sıvı ve gaz alt kavramdır. |
Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar
Kendiliğinden kavramlar, çocuğun düşünme özelliklerini doğrudan yansıtır. Çocuk dünyayı algılayabildiği gibi kadarıyla yorumlar ve kendi mantığıyla açıklamaya çalışır. Örneğin; çocukların kuşlara cik cik, arabalara düt düt, ineklere möö möö ismini takmaları kavramlara verdikleri etiketlerdir.
Kendiliğinden olmayan kavramlar ise, çocuğun genelde yetişkinlerin istediği doğrultuda sergilediği düşünme biçimini gösterir. İneğe, köpeğe yetişkinlerin öğretmeleri doğrultusunda seslenmesidir.
Günlük - Bilimsel Kavramlar
Vygostky(1994) kavramaları bilimsel ve günlük olarak sınıflandırmıştır.
Günlük kavramlar, çocuğun çevresinde yetişkinleri ile etkileşimi sonucu okul dışında oluşan kavramlardır. Başkaları tarafından amaçlı olarak öğretilmez.
Bilimsel kavramlar, belirli bir bilim dalı ile ilgili kavramların okulda planlı bir şekilde öğretilir.Bu kavramlar tanımlanır, sistematik yönden aşamalı bir yapıları vardır ve mantıksal bir düzenleme içinde sunulur.
Kaynaklar
http://taha-adem.blogspot.com.tr/2012/11/kavram-ogretimi.html
http://ogta.net/wp-content/uploads/2015/04/kavram%C3%B6%C4%9Fretimi_makale.pdf
http://ogta.net/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder