BLOOM TAKSONOMİSİ

BLOOM TAKSONOMİSİ
 

  İlk olarak 1956 yılında Chicago Üniversitesi profesörü, Benjamin Bloom’un ‘Eğitsel Hedeflerin Taksonomisi’ olarak açıkladığı çalışma ile uzun yıllar eğitim sisteminde öğrencilerin algı ve öğrenme yapılarını geliştirerek üst düzeye çıkarılmak üzere yararlanılmıştır.

  Bloom taksonomisi  öğrenmenin birden fazla çeşidi olduğunu söyler ve eğitim aktivitelerinin üç alanını şöyle belirler;

1. Bilişsel taksonomi yani zihinsel aktiviteler

2. Duygusal alan yani duygusal ve tavırlardaki aktiviteler

3. Psikomotor yani fiziksel aktiviteler

Bloom’un Öğrenme Ürünleri Taksonomisi

Bilişsel Öğrenmeler              Duyuşsal Öğrenmeler                        Psiko- Motor Öğrenmeler
 

1.   Bilgi 2. Kavrama 3. Uygulama 4. Analiz 5. Sentez 6.  Değerlendirme

1. Alma 2. Tepkide Bulunma 3. Değer Verme 4. Örgütleme 5. Bir değer yada değerler 6.Bütünüyle Nitelenmişlik

1.  Algılama (Yorumlama) 2.  Kuruluş (Hazırlanma) 3.  Kılavuz denetiminde Yapma (Öğrenme) 4.Mekanizma(Alışkanlık) 5. Karmaşık Dışa Vuruk (Overt) Faaliyet 6. Uyarlama (Değiştirme) 7. Yaratma

1. BİLİŞSEL TAKSONOMİ

Bu taksonomi çeşidi bilgi ve zihinsel becerilerin gelişimini içerir. Bloom’a göre öğrencilerin düşünme seviyeleri en basitten en karışığa doğru altı seviyeden oluşmaktadır.

Bilgi : Önceden edinilen bilginin hatırlanması ve tanımlanması yani geri çağırınım olarak adlandırılabilir.
Kavrama : Yorumlama,başka sözcüklerle tanımlama,diğer biçimdeki malzeme ve materyallere dönüştürme ,problem yorumu olarak özetlenebilir.
Uygulama : Önceden edinilen bir bilgiyi yeni koşullarda kullanabilmek olarak özetlenebilir.Matematik problemlerini bu kategoride ele alabiliriz.
Analiz : Elde olan verilerden mantıklı çıkarımlar yaparak çözmek,sonuç odaklı inceleme işlemi yapmak olarak özetlenebilir.
Sentez : Parçaları birleştirerek bütüne ulaşmak olarak adlandırılabilir.
Değerlendirme : Sorgulama diyebiliriz kısaca,bir bilgiyi doğru kriterleri seçerek sorgulamak.

2. DUYGUSAL TAKSONOMİ

Bu alanı değerlendirirken hislerin,tavırların,motivasyon ve heyecan gibi duygusal halleri içerdiğini bilmeliyiz.
Bu alanın sınıflandırılması da şu şekilde oluyor; alma olgusu,olguya cevapvermek, değerlendirmek, organizasyon ve karakterize etmek.
Alma Olgusu : Seçicilikte dikkat, farkındalık.
Olguya cevap vermek : Edinilen bilgiye dair sorulara yanıt vermek,cevaplamada itaat.
Değerlendirmek : Sosyal çevrede varlığını planlarıyla gösterir, sonuca ulaşmak için plan yapar,başlatır,sürdürür,takip eder
Organizasyon : Değerleri karşılaştırma,değerlendirme ve sentez yapmak
Karakterize etmek : Grup çalışmalarında başarılı,bağımsız çalışmada güven duyan tavırda,davranışlarını kontrol eder.

3. PSİKOMOTOR ALAN

Algı : Kısaca bir adım sonrasını tahmin etme olarak adlandırabiliriz ya da adım-sonuç ilişkisini kurabilmek
Yerleştirmek : Üretme sürecinin adımlarını sırasıyla belirler, hareket etmeye hazırlık denebilir.
Güdümlü yanıt : Pratik yapmak, deneyimlemek olarak özetlenebilir.
Mekanizma : Yeni öğrenilecek olan bilgiyi ve beceriyi kavramada ara safha olarak adlandırılır.
Karmaşık açık cevap : Edinmiş olduğu bilgilerle yeni bilgileri harmanlayarak otomatik performansla direk hareket etmek.
İcat etme : Edinmiş olduğu verilerle yeni verilere ulaşmak.

Taksonomi  Neden Yenilendi?

  Taksonominin ortaya çıkış yılı olan 1956 yılından bugüne her alanda pek çok değişiklik ve yenilik gerçekleşti. Bu değişim ve yeniliklerin “eğitim” kavramını etkilemesi de kaçınılmazdı. Bugün eğitimciler “öğretme ve öğrenmenin” düşünmekten daha fazlasını içerdiği kabul ediyor. Bloom Taksonomisi; üst düzey bilişsel bilgileri tam olarak ifade edememesi, güncel bazı meselelerin taksonomi ile bağdaştırılamaması ve değerlendirme basamağında ortaya çıkan güçlükler gibi nedenlerden ötürü Anderson ve Krathwohl önderliğinde bir çalışma grubu tarafından revize edildi ve günün ihtiyaçlarına cevap veren bir hale getirildi.

Yenilenen Bloom Taksonomisi

 Davranışçı psikolojinin etkili olduğu yıllarda Benjamin Bloom tarafından ileri sürülen eski taksonomi bilişsel psikolojinin ağırlık kazanmasıyla eleştirilmeye başlamış, 2001 yılında ise Kratwohi ve arkadaşları tarafından yeniden düzenlenmiştir. Yenilenen taksonomide bilişsel alan iki boyutuyla ifade edilmektedir.

1.Bilgi Boyutu : Bilgi; olgusal, kavramsal, işlemsel ve üstbilişsel olmak üzere temel kategorilere ayrılmıştır.

1.1.Olgusal Bilgi

• Terimler bilgisi
• Özel ayrıntı ve ögelerin bilgisi

1.2.Kavramsal Bilgi

•  Sınıflama ve kategoriler bilgisi
• İlke ve genellemeler bilgisi
• Kuram model  ve yapıtların bilgisi 

 1.3.İşlemsel Bilgi

• Konuya özel becerilerin bilgisi
• Konuya özel yöntem ve tekniklerin bilgisi
• Uygun yöntemlerin ne zaman ve nasıl kullanılacağı ile ilgili ölçülerin bilgisi

1.4.Üstbilişsel Bilgi

•  Stratejik bilgi
• Bilişsel görevler bilgisi
• Özbilgi

 2.Bilişsel Süreç Boyutu: Orjinal taksonomide olduğu gibi 6 basamağa ayrılmıştır. Ancak bilgi basamağı 'hatırlama', kavrama basamağı 'anlama', analiz basamağı 'çözümleme' ve sentez basamağı 'yaratma' olarak isimlendirilmiştir. Ayrıca sentez(yaratma) ve değerlendirme basamaklarının yerleri değiştirilmiş, yaratma basamağı en üst basamak haline getirilmiştir.



Bloom Dijital Taksonomisi

 Andrew Churches tarafından Bloom Taksonomisi günümüze uyarlanmıştır. Bloom Taksonomi kuramındaki basamakları en etkin şekilde teknolojik araçlar desteği ile daha etkin ve hızlıca geçebiliriz. Aşağıdaki resimde detaylarını inceleyebilirsiniz.

Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=Un4s1yWtIf8
https://gelecekteegitim.com/2014/07/10/21-yy-bloom-taksonomi-araclari/
http://www.bilgiustam.com/bloom-taksonomisi-nedir/ 
 http://osak.blogcu.com/bloom-taksonomisi/10561659
http://blog.enocta.com/2013/04/05/ogrenmede-yeni-boyut-yeni-bloom-taksonomisi/